W dniach 4-9 października 2021 r. 15 osób z Grupy Inicjatywnej projektu „Hajnówka dostępna - program dostępności miasta w sferach kultury i turystyki inspirowany rozwiązaniami włoskimi z miasta Matera” odbyła wizytę studyjną do partnera włoskiego IAC Centro Arti Integrate w mieście Matera. Wzięli w niej udział przedstawiciele Ośrodka Wspierania Organizacji Pozarządowych w Białymstoku, Urzędu Miasta Hajnówka, Hajnowskiego Domu Kultury, Miejskiej Biblioteki Publicznej, Stowarzyszenia Kulturalnego „Pocztówka”, Środowiskowego Domu Samopomocy w Hajnówce, Fundacji „Kaja”, Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Hajnówce, Szczyty - Związek na rzecz Edukacji i Promocji Kultury Białoruskiej, Związku Niewidomych koło terenowe w Hajnówce, Lokalnej Organizacji Turystycznej „Region Puszczy Białowieskiej”.
Wizyta studyjna miała na celu zapoznanie się ze stosowanymi rozwiązaniami w zakresie dostępności przez włoskie organizacje pozarządowe oraz instytucje publiczne. Podczas spotkań uczestnikom zostały zaprezentowane projekty, inicjatywy realizowane przez podmioty działające w zakresie kultury, turystyki, pracy socjalnej, w których kierowano się partycypacyjnym podejściem. Włączano do nich mieszkańców miasta, osoby z niepełnosprawnościami. Bardzo duży nacisk kładziony jest w nich na dostępność społeczną, integracyjną, czego potwierdzeniem są nie tylko organizowane działania, ale także wartościowe słowa wypowiadane podczas spotkań. Przedstawiciel partnera włoskiego wyraził bardzo prawdziwe spostrzeżenie, iż praca nad dostępnością to wieloetapowy proces, którego sercem są ludzie. Podobnie także radna miasta, podsumowując swoje plany dostępnościowe wyraziła znaczące dla wszystkich zdanie, aby niepełnosprawności stała się zasobem dla społeczności lokalnej, na podwalinach którego mają powstawać przestrzenie (społeczne, miejskie) dostępne dla wszystkich.
Uczestnicy wizyty sensorycznie i emocjonalnie poznali szlak turystyczny niezwykłego miasta. W trakcie warsztatów wcielali się w pomniki ustawione na trasie, mogli wczuć się każdym zmysłem w miejsce, zaś obserwatorzy zaobserwować wyrażane przez nich stany emocjonalne. Podobny kontekst miały ćwiczenia w jednej z galerii obrazów w Materze. W oparciu o sztukę doświadczali jej z perspektywy prędkości, przekonując się, że tempo poruszania ma znaczący wpływ na postrzeganie, a także jak odbiera obraz osoba z niepełnosprawnością wzroku z towarzyszącą mu audiodeskrypcją przekazywaną przez asystenta. Wizyta w spółdzielni socjalnej Oltre l'Arte Matera przekonała wszystkich o wartości integracyjnych aktywności, dzięki którym każdy ma możliwość rozwoju, kształtowania nowych umiejętności m.in. poprzez kulturę. Uczestnicy mieli okazję obserwować pracę osób z Zespołem Downa, nad przygotowaniami do dorocznego wielkiego święta, z okazji którego budowany jest wielki papierowy powóz ze scenkami religijnymi. Zwiedzając Materę członkowie grupy poznali narzędzia wykorzystywane w turystyce, ułatwiające odbiór atrakcji osobom z niepełnosprawnościmi. Były to m.in. mapy obiektów z tyflografiką, opisy obiektów z kodami QR, które po zeskanowaniu przenoszą na dedykowaną stronę, a informacja odczytywana jest głosowo lub poprzez audiodeskrypcję.
Doświadczenia z wizyty studyjnej stały się cennym kompendium wiedzy dla uczestników projektu. Jej elementy mogą stanowić wkład w działania na terenie miasta Hajnówka, stać się inspiracją do kreowania budujących działań.
Rewizyta partnera włoskiego w Hajnówce już wiosną przyszłego roku.
Emilia Korolczuk
